Beschrijving van de kerk
Oorspronkelijk behoorde de parochie van Vollezele tot het bisdom Kamerijk. Bij de hervorming van de kerkelijke provincies in 1559-1561 onder paus Paulus IV kwam de parochie onder het nieuwe aartsbisdom Mechelen met als eerste bisschop kardinaal Granvelle (1561 - 1582).

Voordat de huidige kerk werd gebouwd stond er op ongeveer dezelfde plaats een andere kleine kerk. Zo blijkt uit een schets uit 1556. Deze eerste Sint-Pauluskerk dateerde uit de 14de eeuw en bestond uit kruisbeukkerk met de toren in het midden.

De huidige kerk heeft geen kruisbeuk meer, maar in de plaats daarvan drie beuken, alle onder één dak. Deze kerk werd gebouwd in 1776-1777 onder pastoor Petrus De Mol door toedoen van de abdij van Vorst. Het wapenschild van Vorst staat vermeld in steen boven het grote venster in de westgevel boven de ingangspoort.
De plattegrond beschrijft een nagenoeg ingebouwde en een driebeukig schip uitlopend op een koor met driezijdige sluiting. Het kerkgebouw werd opgetrokken in baksteenbouw met verwerking van hardsteen en van ijzerzandsteen voor de plinten, de toren heeft een karakteristieke helmbekroning. Het blind middenschip wordt geritmeerd door dorische zuilen en scheibogen. De lichtinval komt van de steekboogvensters in zijbeuken en koor.


Ontwerp F. Vanderpoorten

De glasramen
In verband met de glasramen duiken de eerste bewaarde documenten op in 1879. Dit document maakt melding van de slechte toestand van de ramen uit het koor en suggereert gelijktijdig om de ramen te vervangen door nieuwe gebrandschilderde exemplaren.
Uit deze periode zijn in het kerkarchief een aantal ontwerptekeningen bewaard gebleven van het atelier F. Van der Poorten uit Sint-Jans-Molenbeek. Geen van deze ontwerpen werden ook daadwerkelijk uitgevoerd. Ze bleken echter wel de basis te zijn voor de huidige koorramen, getuige de totale opbouw en de identieke bordure met wijnranken op de ontwerpen. In de loop van 1881 worden de uiteindelijke ontwerpen met de HH. Harten van Jezus en Maria en de apostelen Petrus en Paulus goedgekeurd. De nieuwe koorramen werden uiteindelijk in 1882 door Van der poorten geplaatst voor de prijs van 2.880 frank.

Portret pastoor Joannes Sannen

In de briefwisseling vonden we ook een schrijven uit 1899, meer bepaald over glasramen uit de zijbeuken en de westgevel. Hier ging men niet terug bij Van der Poorten, maar plaatst men de bestelling bij Bernard Bardenweher. Deze tien apostel-ramen maken samen met de eerder geplaatste Petrus- en Paulusramen in het koor, in de reeks van 12 apostelen volledig.
Bij deze ramen was pastoor Sannen, zondermeer de drijvende kracht. Pastoor Sannen nam zelf twee ramen voor zijn rekening. In de persoon van de apostel Joannes vindt men het portret van Pastoor Sannen terug.
In de westgevel, bij het orgel werd een raam van de Heilige-Cecilia geplaatst. In het bovenlicht boven de inkomdeur werden decoratieve panelen geplaatst.
De ramen uit het atelier Bardenhewer hebben destijds 10.000 frank gekost en werden in 1900 geplaatst.

Met betrekking tot de niet gebrandschilderde ramen zijn er geen of nauwelijks gegevens. Wel is er een factuur uit 1906 van het atelier Bardenhewer waarin sprake is van “4 vitraux en mosaïque riche de verre antiques”. Mogelijk betreft het hier de ramen uit de sacristie en de berging (glas in metaalconstructies).

De kerk werd in november 1973 als monument geklasseerd.

::